صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز یا دکس (DEX) چیست و چگونه کار می‌کند؟
به بستری که در آن کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را معامله کنند و به پول ملی و یا سایر ارزهای دیجیتال تبدیل کنند، صرافی ارز دیجیتال یا اکسچنج (Exchange) می‌گویند. صرافی ارز دیجیتال می‌تواند یک اپلیکیشن تلفن همراه، یک سایت و یا هردوی آن‌ها باشد.
صرافی ارز دیجیتال انواعی دارد که عبارت‌اند از: ۱. صرافی متمرکز ۲. صرافی غیرمتمرکز. در این مطلب سعی داریم به معرفی صرافی غیرمتمرکز بپردازیم. تا انتهای مطلب همراه ما باشید. صرافی غیرمتمرکز یا دکس (DEX) چیست؟
صرافی غیرمتمرکز یا دکس (DEX) یکی از انواع صرافی‌های ارزهای دیجیتال است. دکس (DEX) مخفف کلمه Decentralized Exchange است. در صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ نهاد و سازمانی روی این صرافی‌ها و دارایی‌های این نوع صرافی کنترلی ندارد. نحوه مدیریت و کنترل دارایی‌ها یکی از مهم‌ترین چیزهایی است که یک صرافی متمرکز را از صرافی غیرمتمرکز متمایز می‌کند.
در این صرافی‌ها تبدیل دارایی‌ها با کمک بلاکچین، قراردادهای هوشمند و سایر پروتکل‌های غیرمتمرکز، از طریق کیف پول شخصی هر فرد و به‌صورت مستقیم انجام می‌شود. این بدین‌صورت است که کاربران وارد سایت صرافی موردنظر می‌شوند و سپس کیف پول خود را به صرافی متصل می‌کنند.
پس از اتصال کیف پول خود به صرافی، از داخل کیف پول خود به‌صورت مستقیم ارز را به یک قرارداد هوشمند ارسال می‌کنند تا معامله‌ای که می‌خواهند انجام شود. سپس ارز جدید خود را از همان قرارداد هوشمند دریافت می‌کنند.
ویژگی های صرافی غیرمتمرکز
تمام صرافی‌ها در دنیای دیجیتال ویژگی‌هایی دارند. صرافی غیرمتمرکز نیز ویژگی‌هایی دارد که به‌صورت زیر است:
- در این صرافی‌ها نیازی به احراز هویت نیست و افراد به‌صورت ناشناس باقی می‌مانند.
- حتی برای معاملات بزرگ کارمزدهای این صرافی بسیار پایین است.
- در هنگام معامله رمز ارزهای ناشناخته، انجام تراکنش‌ها بسیار زمان‌بر است.
- سرعت انجام تراکنش‌ها بسیار پایین است.
- امنیت این صرافی در شرایط خوبی قرار دارد.
صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) چگونه کار می‌کنند؟
به دلیل اینکه این نوع از صرافی‌ها بر روی شبکه بلاکچین ساخته می‌شوند از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند. در صرافی‌های غیرمتمرکز کاربران نگهبان دارایی‌های خود هستند. علاوه براین به هنگام انجام معاملات، هر معامله کارمزدی دارد و کاربران باید آن را پرداخت کنند. همچنین کاربران و معامله‌گران به هنگام استفاده از این نوع صرافی‌ها با قراردادهای هوشمند در بلاکچین در تعامل‌اند.
صرافی‌های غیرمتمرکز به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- AUTOMATED MARKET MAKERS (AMMS) یا سیستم بازارساز خودکار
- ORDER BOOK DEXS یا دفترچه‌های سفارش DEX
- DEX AGGREGATORS یا تجمیع کننده‌های DEX
سیستم بازار ساز خودکار یا AUTOMATED MARKET MAKERS (AMMS)
این سیستم متکی بر قراردادهای هوشمند است و برای حل مشکل نقدینگی ایجادشده است. ایجاد این صرافی‌ها از مقاله یکی از بنیان‌گذاران اتریوم نشأت گرفته است. در این مقاله نحوه انجام تراکنش‌ها در بلاکچین با استفاده از قراردادهای دارای توکن شرح داده‌شده است.
سیستم‌های بازار ساز خودکار (AMM) متکی به خدمات مبتنی بر بلاکچین هستند که برای تعیین قیمت دارایی‌های معامله‌شده اطلاعاتی را از صرافی‌ها و سایر پلتفرم‌ها ارائه می‌دهند. قراردادهای هوشمند صرافی‌های غیرمتمرکز، از مجموعه‌های دارایی‌های از پیش تأمین‌شده به نام استخر نقدینگی به‌جای تطبیق سفارش‌های خریدوفروش استفاده می‌کنند.
استخرهای نقدینگی را کاربران دیگری تأمین می‌کنند. این افراد مستحق دریافت کارمزد تراکنش‌هایی هستند که پروتکل برای انجام تراکنش‌ها بر روی آن جفت ارزها دریافت می‌کند. ارائه‌دهندگان نقدینگی باید در جفت معاملاتی، ارزشی معادل از هر دارایی را سپرده‌گذاری کنند تا بتوانند سود دارایی‌های ارز دیجیتال را به دست آورند.
معامله‌گران با استفاده از استخرهای نقدینگی اجازه دارند تا سفارش‌های خود را اجرا کنند. ارائه‌دهندگان نقدینگی با ریسک‌های مختلفی روبرو هستند. مثلاً آن‌ها با زیان دائمی روبرو هستند که این زیان نتیجه سپرده‌گذاری کردن دو دارایی برای یک جفت معاملاتی خاص است.
معاملات در بورس هنگامی‌که یکی از دارایی‌ها نسبت به دارایی دیگر نوسانات بیشتری داشته باشد، می‌تواند در استخر نقدینگی مقدار یک دارایی را کاهش دهد.
ارائه‌دهندگان نقدینگی هنگامی‌که مقدار نقدینگی که توسط آن‌ها نگهداری می‌شود کاهش یابد و قیمت دارایی با نوسان بالا افزایش یابد، متحمل زیان دائمی می‌شوند. همچنان قیمت دارایی می‌تواند به سمت بالا حرکت کند و معاملاتی که در بورس انجام می‌شود می‌تواند نسبت جفت را متعادل کند، در این صورت است که زیان ناپایدار است.
کار نسبت جفت این است که نسبت هر دارایی نگهداری شده را در استخر نقدینگی توصیف کند. همچنین کارمزدهایی که از معاملات جمع‌آوری شده است نیز می‌تواند در طول زمان زیان را جبران کند.
دفترچه‌های سفارش DEX یا ORDER BOOK DEXS
این دفترچه‌ها برای جفت دارایی‌های خاص، تمام سوابق سفارش‌های باز برای خریدوفروش دارایی‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. سفارش‌های خرید نشان‌دهنده این است که یک معامله‌گر مایل به خرید یا پیشنهاد برای یک دارایی باقیمتی خاص است.
این در حالی است که سفارش‌های فروش نشان می‌دهد که یک معامله‌گر آماده است تا برای دارایی موردبررسی، قیمت خاصی را بفروشد یا درخواست آن را داشته باشد.
عمق دفترچه‌های سفارش DEX و قیمت بازار در بورس را اختلاف بین این قیمت‌ها تعیین می‌کند. دو نوع دفترچه سفارش DEX وجود دارد که عبارت‌اند از:
- دکس‌های سفارشی روی زنجیره بلاکچین
- دکس‌های سفارشی خارج از زنجیره بلاکچین
تجمیع کننده‌های DEX
تجمیع کنندگان DEX برای حل مشکلات مرتبط با نقدینگی از چندین پروتکل و مکانیسم مختلف استفاده می‌کنند. اساساً این پلتفرم‌ها برای به حداقل رساندن لغزش در سفارش‌های بزرگ، نقدینگی را از چندین DEX جمع‌آوری می‌کنند.
همچنین این پلتفرم‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهترین قیمت را به ارائه‌دهندگان ارائه می‌دهند و کارمزدها را به حداقل می‌رسانند. از اهداف تجمیع کنندگان DEX می‌توان موارد زیر را نام برد:
- محافظت از کاربران در برابر اثر قیمت‌گذاری
- کاهش احتمال تراکنش‌های ناموفق
بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز جهان
صرافی‌های غیرمتمرکز بسیار وجود دارد که بهترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- صرافی یونی سوآپ (Uniswap)
- صرافی پنکیک سوآپ (Pankakeswap)
- صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance DEX)
- صرافی بنکور ((Bancor
- صرافی وان اینچ (1inch)
- صرافی بالانسر (Balancer)
- صرافی بیسکیو (Bisq)
- صرافی کایبر سوآپ (KyberSwap)
- ۹. صرافی آی دکس (IDEX)
برای خرید ارز دیجیتال (تبدیل) کلیک کنید.
سخن پایانی
به بستری که در آن کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را معامله کنند و به پول ملی و یا سایر ارزهای دیجیتال تبدیل کنند، صرافی ارز دیجیتال یا اکسچنج (Exchange) می‌گویند. صرافی ارز دیجیتال انواعی دارد که عبارت‌اند از: ۱. صرافی متمرکز ۲. صرافی غیرمتمرکز.
صرافی غیرمتمرکز یا دکس (DEX) یکی از انواع صرافی‌های ارزهای دیجیتال است. دکس (DEX) مخفف کلمه Decentralized Exchange است. در صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ نهاد و سازمانی روی این صرافی‌ها و دارایی‌های این نوع صرافی کنترلی ندارد. نحوه مدیریت و کنترل دارایی‌ها یکی از مهم‌ترین چیزهایی است که یک صرافی متمرکز را از صرافی غیرمتمرکز متمایز می‌کند.
ویژگی صرافی‌های غیرمتمرکز به‌صورت زیر است:
- در این صرافی‌ها نیازی به احراز هویت نیست و افراد به‌صورت ناشناس باقی می‌مانند.
- حتی برای معاملات بزرگ کارمزدهای این صرافی بسیار پایین است.
- در هنگام معامله رمز ارزهای ناشناخته، انجام تراکنش‌ها بسیار زمان‌بر است.
- سرعت انجام تراکنش‌ها بسیار پایین است.
امنیت این صرافی در شرایط خوبی قرار دارد.
